zaterdag 28 september 2013

Bedrijfscultuur en communicatie

Bedrijfscultuur is niet direct zichtbaar. Het is een samenspel van onderliggende waarden, normen, gedrag en beeldvorming door de leden van de organisatie. Tenminste, bij een meerderheid. Individuele opvattingen hebben geen invloed op die cultuur. Het moet echt door een meerderheid en de opinieleiders binnen de organisatie gedragen worden. De bedrijfscultuur wordt zichtbaar in interne en externe communicatie en het groepsgedrag van de leden van een organisatie.

Omdat die invloed van de bedrijfscultuur zo groot is, is het voor de PR erg belangrijk om hier goed zicht op te hebben. Als de communicatie met stakeholders niet goed is, zal zeer waarschijnlijk eerst iets aan die bedrijfscultuur gedaan moeten worden. Motivatie is het sleutelwoord. Goed geïnformeerde en gemotiveerde medewerkers zullen veranderingen sneller overnemen en worden veranderingen efficiënter doorgevoerd. Stimuleer het wij-gevoel. Dit is met name bij veranderprocessen erg belangrijk. Het zijn de beroemde neuzen die in dezelfde richting moeten wijzen.

Een sterke ingesleten bedrijfscultuur kan bij veranderingsprocessen wel een nadeel zijn. Dan is de weerstand tegen veranderingen groot: "Het ging juist zo goed...." Maar dit gevoel is misleidend, want veranderingen worden niet zonder reden doorgevoerd. In zo'n geval moet je de bestaande cultuur open breken, subtiel en met veel geduld. Hoewel, schoktherapie kan ook wel eens helpen. Het gaat er dan vooral om, dat je opinieleiders aanpakt. Die moeten als eerste ombuigen,.....of het veld ruimen. In zo'n geval spreekt het voor zich dat de PR er dan niet alleen voor staat. Hoewel cultuurveranderingen altijd door de hoogste leiding gedragen moeten worden, is dat in dit geval extra belangrijk.

Cultuurontwikkeling


Een bedrijfscultuur ontstaat niet van vandaag op morgen. Die ontwikkelt zich in de loopt van de tijd. Het is een reactie van de organisatie om te overleven in het eigen 'Umfeld'. Succesvol gedrag wordt gekopieerd, net zolang tot men niet meer beter weet. Het slijt erin. Maar 'succesvol gedrag' is niet per definitie goed gedrag. Als het niet meebeweegt met de veranderingen in de maatschappij kan het op termijn tegen je werken. Ingesleten, aangeleerd gedrag verander je namelijk niet zomaar, juist omdat het zo sluipend is ontstaan.

Publieksgroepen kunnen last hebben van de bedrijfscultuur als die afwijkt van de verwachtingen. PR heeft als taak deze discrepantie te zien en ervoor te zorgen dat de bedrijfscultuur weer op één lijn komt met het 'Umfeld' en de verwachtingen die stakeholders ten aanzien van de organisatie hebben.

Waaraan herken je bedrijfcultuur?

Op de eerste plaats heeft bedrijfscultuur een grote impact op de manier waarop een bedrijf (of organisatie) communiceert, de interne omgang en omgang met de buitenwereld. Het komt tot uiting in taalgebruik, de mate van bureaucratie, de huisvesting en kantoorinrichting, keuze en aankleding van bedrijfswagens, dresscode en uniformen en natuurlijk de huisstijl.
Het imago of de bedrijfscultuur veranderen begint dan ook vaak zichtbaar te worden door veranderen van huisstijl. Maar het moge duidelijk zijn, dat er méér achter steekt.

Binnen een organisatie zijn er altijd opinieleiders, de helden waar iedereen zich een voorbeeld aan neemt. Deze treden dan ook vaak namens de organisatie op de voorgrond. De manier waarop zij dat doen, tekent dan ook het collectieve gedrag van de werknemers.

Er zijn ook verschillen in sociale gewoonten. Hoe begroeten collega's elkaar en hoe spreken ze elkaar aan? Ook de vergadercultuur wordt sterk door de bedrijfscultuur beïnvloed. Net als de manier waarop jubilea, kerst, nieuwjaar en dergelijke worden gevierd een uiting is van bedrijfscultuur. Vooral dit laatste heeft een niet te onderschatte impact op cultuur en samenhorigheid. Zo gezien is het kerstpakket veel belangrijker dan menig manager denkt.

De rol- en functieverdeling is eveneens in sterke mate bepaald door bedrijfscultuur. Het heeft op zijn beurt weer te maken met onderlinge verwachtingen en machtsverhoudingen. IT-ers die workflow systemen bij organisaties inrichten kunnen hierop stuklopen. Inzicht in dit aspect van bedrijfscultuur is dan erg belangrijk.

De bedrijfscultuur bepaalt ook de informatiestromen, formele en zeker de informele. Dit is ook verweven met formele en informele machtsstructuren. Informatie is macht en bepaalde individuen zullen er alles aan doen om goed geïnformeerd te blijven of die informatiestromen in hun voordeel te beïnvloeden. Dit kan fatale gevolgen hebben voor de organisatie en het is voor de PR en de bedrijfsleiding erg belangrijk hier grip op te hebben.
Machtige opinieleiders zijn binnen een organisatie nuttig, zolang ze het goede voorbeeld geven.

PR- of communicatiespecialisten moeten goed zicht hebben op de bedrijfscultuur. Dat vergt onderzoek, liefst uitgevoerd door specialisten op dit gebied. En vervolgens een periodieke audit doorvoeren, want  bedrijfsculturen in relatie met het 'Umfeld' zijn aan verandering onderhevig, zeker na een veranderingsproces. Er is dan altijd een kans dat men terugvalt op oude gewoontes, en ook dat gaat sluipenderwijs.